Pająki to mistrzowie przetrwania!
Sama wiadomość że żyją na ziemi od 400 milinów lat wiele znaczy. Tak długo mógł przetrwać tylko organizm wyjątkowy, pod względem anatomicznym jak i przystosowawczym. Do ich sukcesu przyczyniła się też różnorodność jaką z biegiem czasu wykształciły. Od tych zdobywających pożywienie wykorzystując maskowanie i przemyślne pułapki po duże, silne i raczej prymitywne ptaszniki.
Do tej pory odkryto i udokumentowano ponad 40 000 gatunków! To jest niesamowite biorąc pod uwagę że np. ssaków poznaliśmy około 5500 gatunków.
Pająki potrafią przetrwać w prawie każdym środowisku, czego każdy z nas na pewno doświadczył, obserwując nieproszonego lokatora gdzieś pod sufitem. Nie można zignorować tych stworzeń i tego że są i żyją pośród nas.
W takim razie jeśli jesteśmy zmuszeni żyć razem to poznajmy świat i życie tych wspaniałych stworzeń.
Jako że naprawdę ciężko byłoby opisać wszystkie z mnóstwa form jakie przybrały pająki, skupie się tylko na cechach wspólnych u wszystkich:
- przede wszystkim maja 8 nóg, każda zbudowana z 7 segmentów (biodro, krętarz, udo, rzepka, goleń, pięta, stopa zaopatrzona w wysuwane pazurki ).
- żywią się głównie owadami (poza wyjątkami które opiszę w następnych postach)
- uśmiercają ofiary za pomocą jadu, wstrzykiwanego poprzez kły jadowe osadzone w chelicerach,
- produkują pajęczynę, (a dokładniej kilka rodzajów do określonych celów),
- ich ciało składa się z 2 części: głowotułowia i odwłoku, połączonych delikatnym stylikiem, zwanym też pniem.
Zajmijmy się teraz omówieniem poszczególnych funkcji życiowych.
Oddychanie pająków
Prawie każdy pająk ma 2 aparaty oddechowe: płuca i tchawki. razem ten organ nazywamy płucotchawkami. Zastanawialiście się pewnie gdzie pająk ma nos? I tu ciekawa sprawa ma coś co można uznać za nos na odwłoku! Na spodniej stronie na odwłoku pająka znajdują się 2 pary otworków zwanych przetchlinkami. Jedna para prowadzi do płuc, druga natomiast do tchawek. Żeby to lepiej zobrazować zobaczcie na zdjęciu.
Cały proces wymiany gazowej jest bardzo prymitywny ponieważ płuca i tchawki to tak naprawdę rureczki które prowadzą do komory w której znajdują się silnie unaczynione płytki. Powietrze przechodząc pomiędzy płytkami oddaje tlen a zabiera dwutlenek węgla i usuwa go z organizmu. Co ciekawe normalne ruchy pająka wystarczą aby nastąpiło tłoczenie powietrza do i z płucotchawek.
Następnie serce tętnicze składające się z 2 pni, transportuje bezbarwna krew po całym ciele systemem naczyń krwionośnych. Układ krwionośny jest otwarty. Naczynia krwionośne pełnią funkcję tętnic, naczynia żylne - żył.
Jak myślą i odbierają bodźce z otoczenia?
Układ nerwowy pająka tworzą zespoły: nadprzełykowy i podprzełykowy.
Zespół nadprzełykowy, zwany te jest mózgiem. Zawiera osrodki wzrokowe i odpowiedzialny jest za pracę szczękoczułków. Zespół nerwowy podprzełykowy obejmuje prawie wszystkie pozostałe zwoje i ma kształt gwiaździsty. Proste instrukcję przekazywane z komórek nerwowych, wystarczą by pająki były wstanie wykonać wszytskie zadania jakie potrzebne są im do przetrwania.
Wydawałoby się że poprzez tak prymitywny ośrodek nerwowy pająki to bardzo nie zaradne stworzenia. Jednak, wyobraź sobie teraz że jesteś wielkości krzyżaka i musisz wykonać tak misterną i świetnie dopracowaną pajęczynę jak on! To naprawdę zadziwiające czego niektóre krzyżaki potrafią dokonać!
 |
| Pajęczyna pokryta kroplami rosy |
Naukowcy odkryli że pająk robiący pajęczynę za każdym razem w tym samym miejscu jest w stanie zorientować się w którym miejscu najczęściej wpadają w nią ofiary i przesunąć środek w tamto miejsce aby móc szybciej zareagować na szamoczącą się ofiarę! To wymaga sprytu i umiejętności analizowania sytuacji.
Tak jak na przykład w tym wypadku.
 |
| Strategiczny środek pajęczyny przesunięty jest w miejsce gdzie najczęściej wpadają ofiary. |
Wzrok pająków
Pająki (poza skakunami) zwykle mają słaby wzrok. Przeważnie np. ptaszniki są w stanie odróżnić tylko dzień i noc. Poza tym znaleźć jakąś ciemną kryjówkę, która wyraźnie kontrastuje z otoczeniem. Mimo że posiadają kilka par oczu, sprawują one drugorzędne znaczenie. Występują u nich przyoczka boczne lub środkowe. Boczne wyewoluowały z oczu złożonych i mogą wciąż mieć błonę odblaskową zwiększającą zdolność do odbierania światła. Przyoczka środkowe są natomiast strukturami pochodzenia ektodermalnego.
Najlepiej spośród pajęczaków widzą skakuny. Potrafi one ogniskować wzrok na obserwowanym obiekcie uzyskując ostry kolorowy obraz. Dzięki czemu są w stanie bardzo skutecznie polować.
Opisem skakunów zajmę się w osobnym poście ponieważ to "najnowsza generacja pająków" i mają one mnóstwo ciekawych cech i zachowań. (Link do postu skakuny)
W jaki sposób pająki rosną.
Zdjęcie przedstawia wylinki ptaszników i przyrost pomiędzy nimi w przypadku samicy Acanthoscurria geniculata.
Dokładny opis linienia pająka znajdziesz pod tym linkiem.
